به گزارش سینماپرس، مقصود نعیمی ذاکر اندکی پیش از انتشار خبر استعفایش از سمت مدیر عاملی خانه تئاتر، در گفتگویی مبسوط با ایسنا درباره اجرایی نشدن قرارداد همکاری شهاب حسینی با این تشکل هنری، مسایلی که معاون هنری درباره بودجه خانه تئاتر مطرح کرد و پاره‌ای دیگر از مشکلات سخن گفت اما هنوز گفتگوی ما منتشر نشده بود که بحث استعفای او ابتدا در فضای مجازی مطرح شد و در ادامه نیز او خود، این استعفا را تایید کرد.

آنچه پیش‌رو دارید، گفتگویی است که ایسنا با تایید او و با پاره‌ای تغییرات و ملاحظات منتشر می‌شود و نعیمی ذاکر در پایان آن به اختصار درباره کناره‌گیری خود سخن گفته است.

در گفتگوی قبلی خبر دادید که قرار است پروژه‌ای آموزشی زیر نظر رضا دادویی و با مدیریت شهاب حسینی اجرا شود. این همکاری به کجا رسید؟

لازم است ابتدا درباره موضوع قرارداد با آقای شهاب نکاتی را عرض کنم. بر اساس ماموریتی که آقای دادویی، رییس انجمن مدرسان، در زمینه آموزش پذیرفته بودند، از آقای شهاب حسینی برای همکاری دعوت کرده بودند و قرار شد آموزش نسل جوان تئاتر در قالب «انتقال تجربه» ساختارسازی شود تا هم آموزش هدف‌گیری شود و هم تجربیات بزرگان تئاتر به نسل بعدی منتقل شود و این فرایند در سالن جوانمرد به گونه‌ای اجرا و ضبط شود که برای هنر تئاتر، هم آرشیو ماندگاری از تجربه بزرگان باشد و هم قابل نمایش در سایت خانه تئاتر و دیگر رسانه‌های جمعی. بر همین اساس، با سرمایه‌گذاری شخصی از سوی هنرمند توانا جناب آقای شهاب حسینی، طرح جامعی تدارک دیده شده بود. در این طرح، همه گروه‌های سنی، در نظر گرفته شده بودند؛ کودکان و نوجوانان، جوانان و بزرگسالان و در سانس آخر سالن، اجرای آثار فاخر تئاتر برای استانداردسازی این هنر ارزشمند.

مباحث مالی این همکاری به چه صورت بود؟

آقای حسینی به خوبی از جنبه‌های اقتصادی هنر تئاتر و خانه تئاتر آگاهی دارند و طبق فرمایشات خودشان، استقلال مالی خانه تئاتر را هدف گرفته بودند که نه تنها نیازمند نباشد بلکه با شروع این طرح، استقلال مالی خانه تئاتر دارای بستری ماندگار شود و در ادامه با فعال کردن سالن‌های دیگر و ایجاد نقطه تلاقی با پلتفرم‌ها در قالب vod های مرتبط با هنر نمایش، گامی بلند برای تئاتر کشور بردارند. پذیرفته بودند با توجه به هزینه‌های ستاد خانه تئاتر، جمعا به صورت نقد و پرداخت هزینه‌ها نزدیک به ۳۰۰ میلیون تومان ماهانه پرداخت شود که ماهانه ۱۰۰ میلیون نقدا بود و تامین هزینه‌های آب و برق و گاز و نگهداری سالن جوانمرد و ۳۰ درصد از محل جذب اسپانسرها خانه تئاتر، پشتیبانی شود.

پس چرا اجرایی نمی‌شود؟

این پروژه، در هیات مدیره رای آورد و تا مرحله انعقاد قرار داد هم پیش رفت ولی در شب انعقاد قرار داد، رفتاری عجیب از سوی یکی از اعضای هیات مدیره که برای همه اعضا هم عجیب و غیر منتظره بود، سبب شد که آقای شهاب حسینی آزرده‌خاطر شوند و ترجیح می‌دهم که بیش از این، به این واقعه نپردازم. اگر لازم دیدید، از جناب آقای حسینی، آقای دادویی و دیگر اعضای هیات مدیره می‌توانید سوال کنید.

به جز بحث قرارداد شهاب حسینی، قرار بود مرکز آموزش خانه تئاتر فعال شود ولی هیچ خبری نشد.

ببینید! راه‌اندازی یک مرکز آموزش با نام خانه تئاتر، حتما اثرات خوب فرهنگی و اقتصادی دارد اما راه‌اندازی هر کاری، نیازمند پشتیبانی مالی در موضوع و تبلیغات است. خانه تئاتر، همواره با عبارت «پول نداریم»، مواجه است. سال گذشته که بنده به اینجا امدم، نزدیک به ۵ میلیارد در حساب خانه تئاتر موجودی بود. با این حال عبارت «پول نداریم»، در بیشتر جلسات شنیده می‌شد و هنوز هم شنیده می‌شود و ربطی هم به میزان موجودی نقدی ندارد. رشد و توسعه، با حبس منابع مالی و گرفتن بهره و از محل بهره، هزینه کردن، اتفاق نمی‌افتد و البته خوب است که در این باره با رضا دادویی هم صحبت کنید. ضمن اینکه پروژه شهاب حسینی در مرکز آموزش طراحی شد، پول هم نمی‌خواست و پول هم می‌آورد ولی آن هم اجرایی نشد .

معاون هنری در جلسه کانون کارگردانان در خانه تئاتر، بحثی را در باره بودجه مطرح کردند، مبنی بر اینکه، بودجه سال گذشته و رقمی که برای درمان هنرمندان بیمار در نظر گرفته شده بود، هزینه نشده است و حالا هم گفته می‌شود، خانه تئاتر بودجه جدیدی دریافت نکرده است، ماجرا چیست؟

سال گذشته بودجه توسط بخش اداری مالی معاونت هنری تخصیص داده شد. امسال توسط صندوق اعتباری هنر تخصیص داده شده و تقاضای بودجه از دو معاونت اداری مالی و هنری در حال پیگیری است. ضمن آنکه در حساب خانه تئاتر تا نیمه سال آینده منابع کافی وجود ندارد. البته لازم است نکاتی را درباره بودجه نهادهای وابسته مثل خانه تئاتر به وزارتخانه‌ها یا نهادهایی مثل شهرداری و سازمان‌های دولتی عرض کنم. برخی از اعضای محترم هیات مدیره بودجه خانه تئاتر را با واژه‌های «کمک محض» یا «ذخیره» تعریف می‌کنند و بر آن اصرار هم دارند حتی با فرض درست بودن واژه « کمک» از سوی دولت، هر پرداختی به هر نهادی، دارای موضوع است و کمک محض نداریم. به کار بردن واژه «ذخیره» حتما، اشتباه است چراکه این سرفصل از بودجه، ماهیت جاری دارد و برای هزینه کردن در سال مالی، تخصیص پیدا می‌کند. به همین دلیل می‌شود سالانه تقاضای بودجه کرد. پرداخت‌ها به خانه تئاتر، صرفا به اعضای خانه تئاتر است که بخشی از آن برای فعالیت انجمن‌هاست و بخشی هم کمک به اعضایی که در شرایط ویژه هستند مانند خدای ناکرده «بیماری» و نظایر آن. در صندوق هنر که ماموریت ذاتی‌اش، کمک به هنرمندان است، سرفصل‌های بیمه، بیمه تکمیلی، وام ضروری، وام بلاعوض و نظایر آن تعریف شده. یعنی آنجا هم هزینه‌ها موضوع دارد و اگر سرفصل جدیدی بخواهد باز شود، باید مصوبه بگیرد. اینکه خانه تئاتر اجازه دارد به نیروهای ستادش حقوق بدهد، هم دلیلش این است که در خدمت اعضاست به صورت شخصی و یا در قالب فعالیت انجمن‌ها. پس، هر بودجه‌ای که به خانه تئاتر تخصیص داده می‌شود، دارای موضوع و بر اساس گزارشی است که مدیر عامل در ربط با فعالیت انجمن‌ها، به وزارت ارشاد یا دیگر مراکز ارائه می‌دهد. اساسا در معاونت اداری مالی فرمی هست که تنظیم می‌شود. بر اساس فعالیت انجمن‌ها این فرم که از سوی خانه تئاتر ارسال می‌شود، مدیران تشخیص در وزارتخانه آن را بررسی می‌کنند و بودجه سال را تخصیص می‌دهند و باید عملکرد «خانه» برای بودجه سال بعد به وزارت ارشاد ارسال شود.

اگر رقم این بودجه کفاف هزینه‌ها را نداد، چه باید کرد؟ شاید به این دلیل است که دوستان، ترجیح می‌دهند بودجه را برای مواقع ضروری نگه دارند.

ببینید، چد وضعیت وجود دارد؛ گاهی تمام بودجه، در طول سال مالی هزینه می‌شود. گاهی بودجه زیاد می‌آید و گاهی کم می‌آید .اگر در دوره سال مالی تمام شود، گزارش می‌شود و تقاضای سال بعد، ارائه می‌شود. اگر زیاد بیاید، باید به وزارتخانه گزارش شود که اضافه آن، با عنوان بودجه انتقالی به سال بعد منتقل شود یا به حساب وزارتخانه باز گردد و سال بعد مجددا واریز شود. اگر بودجه کم بیاید، می‌شود تقاضای اصلاحیه کرد. در خانه تئاتر وقتی زیاد آمده، گزارش نشده. پول هم در حساب سپرده بود و بخش اعظم بودجه‌ای که باید در سال مالی هزینه می‌شده، در دو سال پی درپی، هزینه نشده است. لذا رقم مانده حساب در ۱۴۰۱ بیش از دو برابر بودجه سال ۱۴۰۰ است و گزارش‌دهی لازم هم نشده که سازمان امور مالیاتی بداند که این پول، معنی درآمد نمی‌دهد.

یعنی شامل مالیات شده؟

بله، چون مانده حساب برای اداره دارایی، درآمد تعریف شده و برای سه سال، نزدیک به یک و نیم میلیارد مالیات در نظر گرفته‌اند و حتی پولی که در سال ۹۹ برای درمان اعضای خانه تئاتر تخصیص یافته، می‌فرمایند که می‌شود در هر سرفصلی هزینه شود ولی هزینه نشده و نگهداری این مساعدت هم به افزایش رقم مالیات کمک کرده است.

خب این که غیرقانونی است. هیچ نظارتی صورت نمی‌گیرد؟

با اینکه بارها این نکات توضیح داده شده، حتی بازرس هیات مدیره کتبا هم تذکر داده، کماکان منابع مالی در حساب خانه تئاتر حبس است و حتی برای هزینه‌های جاری، به سختی نسبت به آزاد سازی آن، اقدام می‌شود و همواره عبارت «پول نداریم» گفتاری مستمر است و همیشه نگرانی از یک روز مبادا وجود دارد که در آن روز، خانه تئاتر، دچار استیصال مالی خواهد شد و در آن روز، اتفاق بدی خواهد افتاد... و این نگرانی حاکم بر خانه تئاتر سبب شده در مقابل هر تصمیمی برای رشد و توسعه، ایستاده باشد و انجمن‌ها نیز با مشکل جدی مواجه هستند. بعضی از اعضای هیات مدیره هم به بنده می‌فرمایند که این موضوعات به مدیر عامل ربطی ندارد و بنده، صرفا مجری مصوبات هیات مدیره هستم...! و حتی اجازه اظهار نظر هم ندارم... م. و نکاتی دیگر که ترجیح می‌دهم به جزییات نپردازم ... و اما گرفتن بودجه از وزارت ارشاد و تعبیر اینکه چون بنده پیگیری نکردم، ردیف بودجه حذف شده است... متاسفانه، از اینکه هنرمندان تئاتر با قوانین و شیوه‌های پیگیری ادارای برای دریافت بودجه، آشنا نیستند، این قبیل گزاره‌ها، نگرانی ایجاد می‌کند. ردیف بودجه کمک به نهادها و موسسات فرهنگی، قابل حذف شدن نیست. مقام‌های تشخیص پرداخت بودجه به خانه تئاتر، معاونت اداری مالی، معاونت هنری و مدیریت صندوق هنر هستند. پس، ردیف، حذف نشده. این مقام‌ها، بر اساس گزارش ارسالی بودجه تخصیص می‌دهند.

همانطور که اشاره کردید، انجمن‌ها برای انجام فعالیت‌هایشان اغلب با مشکل رو به رو هستند. چرا پولی که حق آنهاست، پرداخت نمی‌شود؟

خانه تئاتر کمترین هزینه را برای فعالیت انجمن‌ها در نظر می‌گیرد در حالیکه بیشترین هزینه‌ها در همین سرفصل باید انجام شود. برای مثال در بودجه خانه تئاتر می‌توان از محل بودجه تخصیصی برای تعمیرات ساختمان هزینه کرد و این در ردیف بودجه خانه تئاتر دارای تعریف است اما اگر بخواهیم در سرفصل عمرانی هزینه کنیم، باید به طور مستقل تقاضای بودجه کنیم تا پس از تخصیص، هزینه شود. سال گذشته برای مجوز آتش‌نشانی و پایان کار ساختمان نزدیک به ۵۰۰ میلیون هزینه شده است بدون آنکه ردیف بودجه عمرانی داشته باشد. اما وقتی انجمنی رقم ۲۰ میلیونی تقاضا می‌کند، پرداخت نمی‌شود و با پرداخت آن مخالفت رسما مخالفت می‌شود. باز هم بعضی از اعضای محترم هیات مدیره می‌فرمایند این نکات به مدیر عامل ربط ندارد... د.! و از موارد مسئولیت بازرس است ... و بازرس هم که تذکر می‌دهد، نامه ایشان، بایگانی می‌شود. در نگرش حاکم، مدیر عامل باید برود به هرشکل برای خانه تئاتر، پول بیاورد و این، تنها ماموریت مطلوب از نظر دوستان است و اگر این موضوع، به هر دلیلی که هیچ ربطی هم به تلاش‌های مدیر عامل نداشته باشد و آمدن پول، دچار وقفه شود، قصور مدیر عامل تلقی می‌شود. آشنا نبودن به قوانین و اصرار بر اینکه آنچه هیات مدیره مصوب می‌کند، درست و قانونی است، مشکلاتی را پدید آورده است.

چه مشکلاتی؟

برای مثال، برداشت از حساب خانه تئاتر برای پرداخت حقوق کارکنان، به رای هیات مدیره گذاشته می‌شود. وقتی نزدیک به سه میلیارد پول در حساب هست و جمع حقوق کارکنان، حدود صد میلیون تومان است یا اینکه در سال‌های گذشته دستور واریز حق عضویت اعضای خانه تئاتر به حساب یکی از کارکنان داده شده که چند سال است این پول در حساب ایشان باقی مانده و امکان برداشت آن، از حساب ایشان وجود ندارد. اما آنچه در سال گذشته از معاونت هنری دریافت شد، پانصد میلیون تومان برای کمک به هنرمندان در پرداخت سهم بیمه تکمیلی و دویست میلیون تومان به سفیر مهربانی برای اهدای بسته‌های معیشتی نوروز بود و معاونت ادارای مالی هم چهارصد میلیون پرداخت کرد. نگاه حاکم این است که این مبالغ بودجه نیست. پولی که به حساب خانه تئاتر برود، بودجه است! در حالی که مقام تشخیص در وزارتخانه تشخیص می‌دهد در سرفصل‌های گوناگون کمک کند و وزارتخانه با مراجعه به حساب خانه تئاتر، می‌داند که برای درمان و فعالیت انجمن‌ها در حساب خانه تئاتر، پول هست.

با این وصف، وضعیت بودجه امسال چگونه است؟

در مورد بودجه امسال، پشتیبانی در هزینه بیمه تکمیلی از هنرمندان به کمیته سفیر مهربانی سپرده شد و سفیر مهربانی، مبلغ ششصد میلیون تومان برای نزدیک به ۴۰۰ نفر بیمه تکمیلی رایگان گزارش کرد و انجام شد. در آغاز سال از معاونت اداری مالی تقاضای بودجه کردیم و وزارتخانه تا ماه اول تابستان بودجه‌اش واریز نشده بود و مجددا پیگیر شدیم تا بودجه تخصیص یابد که در مراحل اداری است. لازم به ذکر است که این مشکلات و موانع، برای مدیران عامل قبل هم بوده است و دلایل کناره‌گیری ایشان نیز قابل بررسی است. این همه، با هماهنگی با صندوق هنر مبلغ یک میلیارد تومان وام‌های ضروری به سفیر مهربانی سپرده شد که وام‌ها پس از بررسی، با نظر گروه سفیر مهربانی، در حال پرداخت است و قرار شد که به زودی جلسه‌ای تشکیل شود که بودجه ویژه در اختیار سفیر مهربانی باشد و هنرمند ارجمند خانم تیموریان به عنوان سفیر مهربانی صندوق هنر معرفی شوند.

به جز ماجرای بودجه، برای اشتغال هنرمندان تئاتر چه اقدامی کردید؟

برای توسعه تئاتر و ایجاد زیر ساخت‌های دائمی تلاش کردیم که در معاونت مجازی زیر ساخت vod صحنه با موضوع هنر تئاتر در پلتفرم تله‌وبیون ایجاد شد. با حمایت آقای وحید جلیلی در مرکز سیمرغ، اداره تولید تله تئاتر تاسیس شد و با هماهنگی دکتر سمیعی در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، سالن‌های زیر پوشش ایشان با حمایت بیشتری از تئاتر شروع به فعالیت کردند و قرار شد یکی از سالن‌های پردیس ملت در اختیار خانه تئاتر قرار بگیرد. با همراهی آقای علامتی، مدیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز حمایت صد در صدی از تئاتر کودک و نوجوان صورت گرفت. به این معنی که طی توافق با ایشان گیشه گروه‌های نمایشی که در سالن‌های کانون اجرای خود را انجام می‌دهند، به صورت کامل در اختیارشان قرار می‌گیرد و کانون سهمی را برای خود لحاظ نمی‌کند. واحد سمعی بصری خانه تئاتر در مدت چهار ماه، کاملا ساماندهی شد و از منابع آن، بیش از یکصد قسمت برنامه از بزرگان هنر تئاتر روی سایت بارگذاری شد و می‌شود که روزانه بیش از صد دقیقه تله تئاتر در خانه تئاتر ضبط و در بستر رسانه‌های گوناگون، پخش شود.

اگر اجازه بدهید درباره استعفایتان صحبت کنیم. با توجه به اینکه نامه رسمی به هیات مدیره ارایه نکرده‌اید، این موضوع چقدر جدی است؟

موضوع استعفای بنده به پیامی مربوط می‌شود که بنده در گروه هیات مدیره‌ها برای خانم مریم کاظمی نوشتم و سبب خوشحالی و خرسندی یکی از اعضای خانه تئاتر شد و ایشان، با شوق فراوان، موضوع را رسانه‌ای کرد و رسمیت پیدا کرد و قسمت، گاهی، این چنین است و باورم این است که چه بخواهیم و چه نخواهیم، خودش، می‌شود. بنده با توجه به اینکه قبل از پایان قرارداد با خانه تئاتر، از زمان اعلام رفع زحمت، حداکثر یک ماه باید در خدمت خانه تئاتر باشم تا امور جاری، دچار اختلال نشود، لذا تا آخر آبان در خدمت اعضای محترم هستم و این خبر، کاملا رسمی است و اعلام به اعضای محترم هیات مدیره مرکزی خانه تئاتر نیز هست.

بخشی از مشکلات را توضیح دادید، با این همه شاید بتوان جزیی‌تر درباره دلایل این استعفا صحبت کرد.

علت خداحافظی بنده پیداست. مرحوم پدرم که سردبیر روزنامه «شهر فرنگ» بود و با «توفیق» هم همکاری زیادی داشت، می‌فرمود بعد از خواندن متن و خبر سپیدی‌های روزنامه، حاوی اصل ناگفته‌هاست و البته از دیگر دلایل ترک مسئولیت، بیماری‌هایی است که در این مدت، فراهم و تشدید شده است . در آخر، تردید ندارم دوستان بسیار محترمی را که در این مدت به لطف و مهر حضرت دوست پیدا کردم، بیرون از خانه تئاتر، بیشتر می‌توانم در خدمت‌شان باشم و در هر موقعیت که باشم، به سهم اندک خویش برای هنر ارزشمند تئاتر، خواهم کوشید و قدردان محبت دوستان همراه و پر محبت هستم که در این روزها، برای ماندن بنده در خانه تئاتر اصرار ورزیدند.